शंकर श्रेष्ठ
धादिङ- शान्ती चेपाङ बुढी आमाको पिठ्यु चडेर हारगुहार गर्दै हिँडिरहेकी छिन् । महिना दिनदेखि कहिले स्कुलतिर पुग्छिन्, कहिले गाउँकै स्वास्थ्य चौकी पुग्छिन् त कहिले बजारतिरका घरदैलो धाउँदै छिन् । तर उपचार गरिदिने कोही भेटेकी छैनन् । २१ वर्षिय शान्ति भन्छिन्– ‘मैले दुखाई सहन सहिन कि मलाई मारिदिनुस् नत्र मेरो आँखा विसो पारिदिनुस् ।’
धादिङको वेनिघाट रोराङ–२, आपटारकी शान्तिको दुबै आँखाका गेडी बाहिर निस्किएका छन् । देब्रे आँखाको नानीमा मासु पलाएको छ । एकनासले आँसु बगिरहन्छ । रुमालले आँसु पुछेर पत्तै लाग्दैन । मानिसहरु उनको आँखा हेर्न समेत डराउँछन् । डरलाग्दो आँखा बोकेर उनले धेरै ठाउँ चाहरिसकिन् । ‘टाउको पनि घनले हानेजस्तै बल्किन्छ, ब्रुसेट खाएर सुत्छु भन्दा पनि निदाउन मिल्दैन’ उनको पीडा परैबाट देखिन्छ ।
उपचारको गुहार माग्दामाग्दै अब त उठ्नै नसक्ने अवस्थामा पुगिसकेकी छन् । आमाको पिठ्युबाट झरेर सिधा उभिन पनि उनलाई मुस्किल छ । भन्छिन्–‘मेरो शरीर गल्यो, कस्ले बचाइदेला र मलाई, अब बाँच्ने आश पनि मरिसक्यो ।’ ‘सकुन्जेल खपेरै बसेँ अहिले त खप्नै नसक्ने भए’ परेलाबाट बाहिर निस्किएका आँखाका गेडी रुमालले पुछ्दै उनले पीडा पोखिन् ।
‘कुनै कारणले आँखा रातो भएको छ ? आँखा दुखेको छ ? या आँखामा पीडा भएको छ ? अलिकति पनि ढिला नगरी राम्रो आँखा अस्पतालमा जानुहोस् । ढिला भएमा आँखामात्र हैन, ज्यानै गुम्ने खतरा हुन्छ’ भन्ने सुनेका उनी अहिले निकै आत्तिएकी छन् ।
पैसा नभएकै कारण दुखाई कम गर्ने औषधि समेत खान पाएकी छैनन् । ‘अस्पतालको डाक्टरले अप्रेशन गर्न पैसा चाहिन्छ भन्यो, त्यसै फर्किएँ’ पैसा नभएकै कारण अस्पतालबाट आँखाको उपचार नगराई फर्किनुपरेको शान्तिले बाध्यता सुनाईन् ।
छिमेकी र आफन्तहरुसँग थोरै पैसा जम्मा गरेर उपचारको लागि त्रिपुरेश्वर आँखा अस्पताल पुगेकी पनि रहिछन् । चेक गर्दा चिकित्सकले अपरेशन गर्नुपर्छ, पैसा लाग्छ भनेपछि फर्किएको शान्तिकी आमा निरमाया चेपाङले बताईन् ।
२ वर्षअघिदेखि उनले थाइराइडको औषधि खाँदै आएकी थिइन् । २ महिना अगाडि बुबाको मृत्यु भएपछि उनले औषधि खान पाएकी छैनन् । थाइराइडकै कारण आँखाको दृष्टिनशामा समस्या भएर आँखाको गेडी बाहिर निस्किएको हो । ‘अस्पतालले थाइराइडको औषधि बाँचुन्जेल छुटाउन हुन्न भनेको थियो, पैसा नभएर औषधि खान छोडेपछि आँखा यस्तो बन्यो’ निरमायाले बताईन् ।
छोरीको आँखा विसो हुने आसै आसमा शान्तिको आमाले गाउँका धेरै मन्दिर, चर्च र ससन समेत चारिसकिन् । गाउँमा झाक्री त कति लगाइन् गन्ती नै छैन । रातदिन नभनी पटुकाले छोरी बोकेर झाक्रीकोमा धाउँदा पनि निको हुने छाँट नदेखेपछि छोरी बोकेर उपचारको लागि गुहार माग्दै हिँडेको निरमायाँले बताउँछिन् ।
‘कमाएर ल्याइदिने बुढा (श्रीमान)को पनि २ महिनाअघि एक्कासी मृत्यु भयो । त्यसपछि छोरीलाई औषधि किन्न पनि सकिन, बुढाले त छोडेर गयो छोरी पनि माया मार्नुपर्ने भयो’ बाटोमा भेट्ने जो कोहीलाई विलौना सुनाउँदै गर्दा निरमायाँको आँखाबाट धरधरी आँशु चुहिन्छ । अस्पताल लाने पैसा नभएर झाक्रीकै भरमा झारफुक गर्दागर्दै बुढा गुमाउनु परेको निरमायाले पीडा सुनाइन् ।
चेपाङ परिवारमा खानपान नभएर शरीर कमजोर बनेकै कारण शान्तिको बुबा हरि बहादुर चेपाङको मृत्यु भएको स्थानीय विष्णु सेडाईले बताए । हरि बहादुरको १३औं दिनको किरिया पनि गाउँलेहरुले चन्दा उठाएर गराइदिएको सेडाइले जानकारी दिए । शान्तिका बुवाको काजकिरिया पनि चन्दा उठाएर गरिएकोले अहिले फेरी गाउँमा चन्दा सहयोग माग्न सक्ने अवस्था नभएलेले अन्यौल परेको सेडाईले बताए ।
स्वास्थ्यकर्मीहरुका अनुसार आँखाको गेडा, पर्दा, दृष्टिनशा, आँसु ग्रन्थीलगायतका अंगहरूमा समस्या आएका विरामीले बेलैमा उपचार नपाए ज्यानै समेत जान सक्छ ।
तलको लिंकमा क्लिक गरेर भिडियो हेर्नुहोस्
